اهل بیت (قرآن)از افرادی که در آیات قرآن از آنها یاد شده، «اهل بیت علیهم‌السلام» هستند. ۱ - معرفی اهل بیتدرباره مصداق اهل بیت در آیه ۳۳ سوره احزاب اقوال گوناگونی وجود دارد ؛ولی طبق شواهد فراوان روایی در منابع اهل سنت و منابع شیعی مقصود از اهل بیت پیامبر صلیاللهعلیهوآله، علی ، فاطمه ، حسن و حسین علیهم‌السلام است. گفتنى است كه در لسان پیامبر صلیاللهعلیهوآله و امامان معصوم، اهل بيت اعمّ از مصاديق ياد شده است و شامل عترت پيامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله كه داراى مقام عصمت هستند نيز مى‌شود؛ بنابراين، آيات و مباحث كلّى مربوط به اهل بيت علیهم‌السلام آورده شده و مباحث هر يك از آنها، جداگانه در ذيل عناوین خود خواهد آمد. در اين عنوان آیاتی معرفی می‌شوند که در آنها افزون بر واژه «اهل بيت» از واژه «ابرار» و ... استفاده شده است. امام خمینی با استناد به روایات ویژگی و خصوصیاتی را برای اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) ذکر کرده است که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از: ۱- عصمت: پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) معصوم‌اند. امام خمینی آیه تطهیر را دلیل مصونیت پیامبر و ائمه (علیهم‌السّلام) از گناه و خطا می‌داند و نفی عیوب قلبی و جسمی شمرده است. به اعتقاد امام خمینی عصمت امری طبیعی و اختیاری نیست؛ بلکه نوری باطنی است که خداوند به سبب یقین کامل و اطمینان تام به انبیاء و اولیای خود عطا کرده است و آنان به‌واسطه مشاهده حضوری حقایق، معصوم و مصون از خطا و گناه گشته‌اند. امام خمینی هرگونه ناپاکی ظاهری و باطنی به‌ویژه پلیدی شرک، عصیان و خطا و هواوهوس را از آنان به‌دور می‌داند. [۱۰]
خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۴-۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.
۲- علم لدنی: امام خمینی اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) را معدن علم و خزینه‌دار دانش و سرچشمه توحید ناب شمرده و تصریح کرده است از ۷۳ حرف اسم اعظم ۷۲ حرف نزد ائمه (علیهم‌السّلام) است. در نظر امام خمینی اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) دارای علم غیب هستند و چنان‌که آصف بن برخیا از نزدیکان حضرت سلیمان بن داود (علیه‌السلام) با دانستن یک اسم از اسامی اعظم خداوند توانست تخت بلقیس را در لحظه‌ای منتقل کند، ائمه (علیهم‌السّلام) با آگاهی بر عمده اسمای الهی، از او سزاوارتر به داشتن علم غیب. [۱۴]
خمینی، روح‌الله، تعلیقات علی شرح الفصوص الحکم و مصباح الانس، ص۱۹۲، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۱۰ قمری.
۳- حاملان عرش: به اعتقاد امام خمینی برای عرش معانی مختلفی است، مانند ماسوی الله، مرتبه واحدیت، فیض مقدس و گاهی نیز علم الهی می‌باشد و ممکن است مراد از علم، علم فعلی حق‌تعالی باشد که مقام ولایت کبراست و حامل آن هشت نفرند. ۴- ولایت و خلافت: ولایت تکوینی چنان‌که امام خمینی خاطر نشان کرده است، به معنای قرب و سلطنت معنوی است که به‌موجب آن، شخص حق تصرف در عالم را دارد و همه موجودات در مقابل او خاضع¬اند. در نگاه امام خمینی اهل‌بیت علاوه بر ولایت تکوینی دارای ولایت تشریعی نیز می‌باشند و این ولایت در اختیارات ائمه (علیهم‌السّلام) در حوزه قانون‌گذاری و امامت مردم جلوه پیدا می‌کند و ادامه ولایت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است. [۱۷]
خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۲، ص۴۶۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.
۲ - عناوین مرتبطاخلاص اهل بیت (قرآن)، اطعام اهل بیت (قرآن)، اعتدال اهل بیت (قرآن)، امامت اهل بیت (قرآن)، اهل بیت از ابرار (قرآن)، اهل بیت و ابراهیم (قرآن)، اهل بیت و قرآن (قرآن)، ایثار اهل بیت (قرآن)، پاداش اهل بیت (قرآن)، ترس اهل بیت (قرآن)، توسل به اهل بیت (قرآن)، حب اهل بیت (قرآن)، سپاس‌گزاری از اهل بیت (قرآن)، صبر اهل بیت (قرآن)، صلوات بر اهل بیت (قرآن)، طهارت اهل بیت (قرآن)، عصمت اهل بیت (قرآن)، علم اهل بیت (قرآن)، گواهی اهل بیت (قرآن)، مباهله اهل بیت (قرآن)، نذر اهل بیت (قرآن). ۳ - پانویس۴ - منبع• مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۳۳۱، برگرفته از مقاله «اهل بیت». • دانشنامه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰ شمسی. |